Pezesha

Kama mchambuzi wa masuala ya kifedha na mwandishi wa kitaalamu, nimechunguza kwa undani Pezesha, kampuni ya mikopo ya kidijitali ambayo imejitokeza kama mshiriki muhimu katika sekta ya fedha nchini Kenya. Makala haya yanalenga kukupa ufafanuzi kamili wa Pezesha, kuanzia historia yake, huduma zake, masharti ya mikopo, hadi nafasi yake sokoni na ushauri muhimu kwa wakopaji watarajiwa.

Muhtasari wa Kampuni na Historia Yake

Asili na Usajili

Pezesha Africa Limited ni kampuni ya dhima ndogo iliyosajiliwa rasmi chini ya Sheria ya Makampuni ya 2015 katika Jamhuri ya Kenya, ikiwa na nambari ya usajili PVT/2016/030668. Makao makuu ya kampuni yapo Nairobi, Kenya, katika anwani ya 37 Kayahwe Road, Off Galana Road, 00505.

Mwaka wa Kuanzishwa na Mfumo wa Umiliki

Ilianzishwa mnamo mwaka 2016 na kuanza kufanya kazi kikamilifu mnamo mwaka 2017, Pezesha inaongozwa na mwanzilishi wake, Hilda Moraa, ambaye pia anatumika kama Afisa Mtendaji Mkuu. Bibi Moraa ni mjasiriamali mashuhuri wa teknolojia ya kifedha, akiwa ameanzisha hapo awali WezaTele, ambayo ilinunuliwa kwa mafanikio mnamo 2015. Kampuni inamilikiwa kibinafsi na inafanya kazi kama jukwaa la fedha lililopachikwa (B2B).

Mfumo wa Biashara na Lengo la Soko

Tofauti na wakopeshaji wengine wa kidijitali, Pezesha haikopeshi moja kwa moja kutoka kwenye mizania yake. Badala yake, inatoa miundombinu ya kiteknolojia ya mikopo ya kidijitali kwa washirika wake. Mfumo wake wa biashara unazingatia kutoa jukwaa la fedha lililopachikwa linalounganisha biashara ndogo, za kati na ndogo sana (MSMEs) na mtaji wa kufanya kazi wa bei nafuu. Lengo lake kuu ni:

• Kutoa huduma kwa MSMEs kote Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara, hasa katika sekta za biashara ya rejareja na minyororo ya ugavi.
• Kusaidia taasisi za kifedha kupanua uwezo wao wa kukopesha.
• Kutoa suluhisho za fedha zilizopachikwa kwa majukwaa ya teknolojia.
• Kuwezesha kampuni washirika kutoa mikopo kwa mitandao yao ya wafanyabiashara.

Uongozi na Timu ya Usimamizi

Chini ya uongozi mahiri wa Hilda Moraa, Pezesha imekuwa ikikua kwa kasi. Bibi Moraa ni mjasiriamali wa teknolojia ya kifedha mwenye uzoefu wa zaidi ya miaka 15, mshindi wa tuzo mbalimbali, na ametoa mchango mkubwa katika sekta hii. Kampuni hiyo inaajiri kati ya watu 51 hadi 200, ikionyesha uwezo wake wa kiutendaji na upanuzi.

Huduma za Mikopo, Masharti na Ada

Aina za Mikopo Inazotoa

Pezesha inatoa aina mbalimbali za mikopo kupitia jukwaa lake na ushirikiano na kampuni nyingine:

• Mikopo ya Biashara: Mikopo ya mtaji wa kufanya kazi na ufadhili wa hisa kwa MSMEs.
• Fedha za Mnyororo wa Ugavi: Mikopo inayotolewa kwa ajili ya kununua bidhaa kupitia majukwaa ya washirika.
• Suluhisho za Mikopo Iliyopachikwa: Mikopo inayounganishwa moja kwa moja kwenye programu na majukwaa ya washirika.
• Soko la Kukopesha (P2P): Huunganisha wawekezaji na wakopaji, kukuza mikopo ya rika-kwa-rika.

Miongoni mwa bidhaa maalum, kuna "Mkopo wa Pochi" kupitia ushirikiano na Safaricom, na "DPO Easy Credit" kupitia DPO Group.

Kiasi cha Mikopo na Masharti

Pezesha hutoa kiasi cha mikopo kinachokidhi mahitaji mbalimbali ya biashara:

• Kiasi cha Chini cha Mkopo: KES 10,000.
• Kiasi cha Juu cha Mkopo: KES 5,000,000.
• Muda wa Mikopo: Kuanzia siku 7 hadi miezi 12.

Masharti maalum kwa bidhaa kama Mkopo wa Pochi ni siku 7, na uwezekano wa kuongeza kwa siku nyingine 7. DPO Easy Credit ina masharti ya siku 30.

Viwango vya Riba na Muundo wa Ada

Pezesha inajitahidi kutoa viwango vya riba vya ushindani, ambavyo kwa kawaida hutegemea alama za mkopo za mteja:

• Riba ya Jumla: Kati ya 2% hadi 7% kwa mwezi.
• DPO Easy Credit: Kiwango maalum cha 3.41% kwa mwezi.
• Mkopo wa Pochi: Ada ya mara moja ya kufikia mkopo ya 2.76% kwa mikopo ya siku 7, na 3.85% kwa nyongeza ya siku 14.
• Soko la Kukopesha: Mikopo ya siku 7 ina riba ya 2%, siku 14 (3.5%), na siku 30+ (6%).

Kuhusu ada, Pezesha ina muundo ulio wazi:

• Ada ya Usindikaji: 3% ya mkopo (kwa mfano, DPO Easy Credit).
• Ada ya Upatikanaji: Hukatwa kabla ya kutoa mkopo.
• Adhabu za Malipo ya Kuchelewa: 1% kwa siku, kwa kipindi cha hadi siku 7-30 kulingana na aina ya mkopo.
• Kipindi cha Neema: Siku 2 baada ya tarehe ya mwisho ya malipo kabla adhabu kuanza kuhesabiwa.

Mahitaji ya Dhamana

Pezesha inatumia mfumo wa kisasa wa kukopesha bila kuhitaji dhamana za kimwili. Badala yake, inazingatia mbinu mbadala za kutoa alama za mikopo, ikiwemo:

• Uchambuzi wa historia ya miamala ya kidijitali.
• Tathmini ya taarifa za M-Pesa.
• Ukaguzi wa ofisi ya mikopo (Credit Reference Bureau).
• Mifumo ya miamala ya biashara na data ya jukwaa la washirika.

Mchakato wa Maombi, Uendeshaji na Teknolojia

Mchakato wa Maombi

Maombi ya mkopo yanaweza kufanywa kupitia njia kadhaa rahisi:

• Programu ya Simu: Inapatikana kwenye Google Play Store kwa vifaa vya Android (Pezesha Marketplace), ikiwa na zaidi ya vipakuzi 50,000.
• Tovuti: Maombi yanaweza kufanywa moja kwa moja kupitia tovuti rasmi, pezesha.com.
• Ushirikiano na Washirika: Maombi yaliyopachikwa kupitia majukwaa ya washirika kama vile Jumia, Twiga Foods, na MarketForce.

Mchakato wa KYC na Usajili

Ili kuhakikisha usalama na uzingatiaji wa kanuni, Pezesha inahitaji habari zifuatazo wakati wa usajili na uthibitishaji:

• Taarifa Binafsi: Kitambulisho cha Taifa, tarehe ya kuzaliwa, na maelezo ya mawasiliano.
• Maelezo ya Biashara: Jina la biashara, aina, idadi ya wafanyakazi, na nyaraka za usajili wa biashara.
• Nyaraka za Kifedha: Taarifa za M-Pesa, taarifa za benki, na vibali vya biashara.
• Uthibitishaji wa Kitambulisho: Hutumia mfumo wa Integrated Population Registration System (IPRS) kwa uthibitishaji wa kitambulisho.
• Ukaguzi wa Ofisi ya Mikopo: Ruhusa ya kukagua historia ya mikopo kupitia ofisi za mikopo.

Mbinu ya Kutoa Alama za Mikopo na Uwakilishaji

Pezesha inatumia teknolojia yake ya kipekee ya Patascore, mfumo wa AI uliobuniwa kwa usahihi wa utabiri wa 85%. Huu ndio msingi wa maamuzi yao ya mikopo:

• Uchambuzi wa Data Mbadala: Huangalia miamala ya pesa za simu, taarifa za benki, na tabia za kifedha.
• Mifumo ya Kujifunza kwa Mashine: Inachambua zaidi ya miamala milioni 100 kutoka kwa watumiaji zaidi ya 200,000.
• Tathmini ya Wakati Halisi: Hutoa alama za mkopo papo hapo na kuamua kikomo cha mkopo.
• Ugunduzi wa Ulaghai: Mfumo wa AI huweka alama 20% ya maombi kama ya kutilia shaka, kuzuia kesi nyingi za ulaghai.

Mbinu za Kutoa Mikopo

Pezesha inahakikisha utoaji wa mikopo haraka na kwa ufanisi:

• Pesa za Simu (M-Pesa): Kwa kiasi cha hadi KES 150,000.
• Uhamishaji wa Benki: Kwa kiasi kinachozidi KES 150,000.
• Usindikaji wa Siku Moja: Maombi yaliyoidhinishwa husindikwa ndani ya masaa 24.

Mchakato wa Ukusanyaji na Urejeshaji

Kampuni ina mfumo wazi wa ukusanyaji:

• Ukusanyaji wa Kidijitali: Vikumbusho vya kiotomatiki na usindikaji wa malipo.
• Taarifa kwa Ofisi za Mikopo: Taarifa hasi hutumwa baada ya siku 7 za ilani kwa wakopaji waliokosa kulipa.
• Wakala wa Nje wa Ukusanyaji: Ruhusa ya kutumia mashirika ya ukusanyaji madeni kwa mikopo iliyoshindikana.
• Kipindi cha Neema: Siku 2 kabla adhabu hazijaanza kutumika.

Teknolojia na Ufikiaji

Pezesha ina programu ya simu ya Android (Pezesha Marketplace) yenye vipengele kama maombi ya mkopo, ukaguzi wa alama za mikopo, moduli za elimu ya kifedha, na usindikaji wa malipo. Pia ina uwepo imara mtandaoni kupitia tovuti yake na mitandao ya kijamii, na inatoa API kwa washirika. Kwa sasa inafanya kazi Kenya, Uganda, na Ghana, na ina mipango ya kupanua hadi Nigeria, Rwanda, na nchi nyingine za Afrika.

Imetoa mikopo ya MSME 377,038 yenye thamani ya dola milioni 45.19, ambapo 37% ya wateja wake ni biashara zinazoongozwa na wanawake, na 28% wanapata mkopo rasmi kwa mara ya kwanza.

Hali ya Udhibiti, Nafasi Sokoni na Ushauri kwa Wakopaji

Hali ya Leseni na Usimamizi

Pezesha inazingatia kikamilifu kanuni za kifedha katika masoko inamofanya kazi:

• Kenya: Imepata Leseni ya Mtoa Mikopo wa Kidijitali (DCP) kutoka Benki Kuu ya Kenya (CBK) mnamo Januari 2023. Pia imepata idhini ya Kidhibiti Data kutoka Ofisi ya Kamishna wa Ulinzi wa Data na ndiyo kampuni ya kwanza kufanikiwa kutoka kwenye sanduku la udhibiti la CMA.
• Uganda: Ina Leseni ya Kukopesha kwa Simu kutoka Mamlaka ya Udhibiti wa Fedha Ndogo Uganda (UMRA) na Leseni ya Kukopesha Kidijitali kutoka Mamlaka ya Kitaifa ya Teknolojia ya Habari-Uganda (NITA).

Kampuni inafuata Sheria ya Ulinzi wa Data (2019) na mahitaji ya kuzuia utakatishaji fedha na ufadhili wa ugaidi (AML/CFT).

Hatua za Ulinzi wa Watumiaji

Pezesha imejitolea kulinda watumiaji wake kwa njia kadhaa:

• Bei za Uwazi: Sera ya kutokuwa na gharama zilizofichwa.
• Elimu ya Kifedha: Jukwaa la Elimiza kwa ajili ya kuongeza uelewa wa kifedha.
• Kipindi cha Neema: Siku 2 za neema kabla ya adhabu kutumika.
• Usaidizi kwa Wateja: Njia maalum za usaidizi kupitia barua pepe ([email protected]) na usaidizi kupitia programu.

Nafasi Sokoni na Washindani

Soko la mikopo ya kidijitali nchini Kenya lina ushindani mkubwa, likiongozwa na bidhaa za Safaricom. Pezesha, ingawa ni sehemu ya "wengine" katika 4% ya soko, imejitofautisha kwa njia zifuatazo:

• Lengo la B2B: Tofauti na washindani wengi wanaolenga wateja wa mwisho, Pezesha inalenga biashara (B2B) na fedha zilizopachikwa.
• Mbinu ya API-Kwanza: Hutoa miundombinu badala ya kukopesha moja kwa moja.
• Ushirikiano wa Mnyororo wa Ugavi: Ushirikiano wa kina na majukwaa ya washirika kwa mikopo iliyopachikwa.
• Alama Mbadala za Mikopo: Teknolojia yake ya Patascore yenye usahihi wa 85%.

Washindani wakuu ni pamoja na M-Shwari, Fuliza, KCB M-Pesa, Tala, na Branch.

Ukuaji na Mipango ya Upanuzi

Pezesha imepata ukuaji wa kushangaza wa 2000% katika thamani ya utoaji mikopo kwa miaka miwili. Ina mipango ya kupanua hadi Nigeria, Rwanda, na nchi za Afrika zinazozungumza Kifaransa. Inashirikiana na zaidi ya kampuni 20 na inapanga kuongeza washirika wengine 10.

Ushirikiano muhimu unajumuisha Safaricom (Mkopo wa Pochi), DPO Group (Easy Credit), Twiga Foods, Jumia, na MarketForce.

Uzoefu wa Wateja na Maoni

Maoni kutoka kwa wateja yamekuwa chanya, yakisifu urambazaji rahisi wa programu, riba za ushindani, huduma kwa wateja inayojibu haraka, na utoaji wa haraka wa mikopo. Wateja wanapongeza kutokuwepo kwa ada zilizofichwa na moduli za elimu ya kifedha.

Hadithi za mafanikio zimeonyesha jinsi Pezesha imewezesha biashara ndogo kukua, kama vile Njogu (Kenya) ambaye alipanua biashara yake ya chuma na kuajiri vijana, Nakirema (Uganda) ambaye biashara yake ilikua mara mbili, na Henry (Ghana) aliyeboresha faida kupitia punguzo za wauzaji.

Pezesha inatoa usaidizi kupitia barua pepe, ndani ya programu, na simu, ikiwa na ahadi ya kutatua malalamiko ndani ya siku 30.

Ushauri wa Kivita kwa Wakopaji Watakaojiunga

Kwa wale wanaofikiria kukopa kutoka Pezesha au jukwaa lolote la mikopo ya kidijitali, ni muhimu kuzingatia mambo yafuatayo:

• Soma na Uelewe Masharti: Hakikisha unaelewa kikamilifu viwango vya riba, ada, na masharti yote ya ulipaji kabla ya kukubali mkopo.
• Kagua Uwezo Wako wa Kulipa: Kopa kiasi unachoweza kulipa kwa urahisi ili kuepuka adhabu za kuchelewa na uharibifu wa alama zako za mikopo.
• Tumia Huduma za Elimu ya Kifedha: Pezesha inatoa moduli za elimu ya kifedha (Elimiza). Zitumie kujifunza jinsi ya kudhibiti fedha zako vizuri.
• Weka Rekodi Safi ya Miamala: Kwa kuwa Pezesha hutumia data mbadala na miamala ya kidijitali, kuwa na historia nzuri ya miamala kwenye M-Pesa na benki kunaweza kuongeza nafasi zako za kupata mikopo mikubwa na kwa masharti mazuri.
• Hakikisha Nyaraka Zako Zimekamilika: Andaa kitambulisho, leseni za biashara, na taarifa za kifedha kabla ya kuomba mkopo ili kuharakisha mchakato.
• Fahamu Athari za Malipo ya Kuchelewa: Kuelewa adhabu za kuchelewa na jinsi zinavyoathiri alama zako za mikopo ni muhimu. Jaribu kulipa kwa wakati au kabla ya tarehe ya mwisho.
• Wasiliana na Huduma kwa Wateja: Ikiwa una maswali au unakabiliwa na changamoto yoyote, usisite kuwasiliana na huduma kwa wateja ya Pezesha kwa usaidizi.

Kwa ujumla, Pezesha imejidhihirisha kama mshirika muhimu kwa MSMEs nchini Kenya na kwingineko, ikitoa suluhisho za kifedha zinazoweza kufikiwa na za bei nafuu kupitia teknolojia bunifu na ushirikiano wa kimkakati. Kwa kuzingatia kanuni za udhibiti na kujitolea kwa ulinzi wa watumiaji, Pezesha ina nafasi nzuri ya kuendelea kukua na kukuza ujumuishaji wa kifedha katika bara la Afrika.