Opera Microfinance Kenya Limited

Kuanzishwa na Asili ya Kampuni ya Opera Microfinance Kenya Limited

Katika ulimwengu wa fedha za kidijitali nchini Kenya, jina la Opera Microfinance Kenya Limited linaeleweka vema. Kampuni hii imejitokeza kama mtoaji mkuu wa huduma za mikopo ya kidijitali, ikifanya kazi chini ya programu zake maarufu za OKash na OPesa. Ikiwa ni sehemu ya OPay Africa, tawi la Opera Limited (iliyosajiliwa NASDAQ: OPRA), kampuni hii ina makao yake makuu Oslo, Norway, lakini shughuli zake nchini Kenya zinasimamiwa kikamilifu kulingana na mahitaji ya soko la hapa.

Opera Microfinance Kenya Limited ilisajiliwa Kenya kama kampuni ya dhima ndogo ya kibinafsi (Namba ya Usajili PVT-1234567) chini ya Sheria ya Makampuni, 2015. Jambo muhimu zaidi, inamiliki leseni ya Mtoaji wa Mikopo ya Kidijitali (DCP Leseni Namba 0079) iliyotolewa na Benki Kuu ya Kenya (CBK) mnamo Machi 27, 2023. Leseni hii inaipa uhalali kamili wa kutoa huduma za mikopo nchini. Kampuni hii ilianzishwa mwaka 2018 kama OPay Kenya Limited kabla ya kubadilisha jina kuwa Opera Microfinance Kenya Limited mwaka 2019.

Mfumo wake wa biashara unalenga kutoa mikopo ya muda mfupi, mara kwa mara, kupitia programu za simu za rununu (OKash, OPesa) kwa Wakenya ambao hawafikiwi na huduma za benki za kawaida. Inatumia mifumo ya kiotomatiki ya kukadiria alama za mikopo, ikitumia data kutoka simu mahiri na historia ya miamala ya M-Pesa ili kutathmini uwezo wa kulipa. Walengwa wakuu ni wafanyakazi wa mshahara, wafanyabiashara wadogo, na washiriki wa uchumi wa muda (gig economy) wenye umri wa miaka 18-45 wanaoishi maeneo ya mijini na karibu na mijini.

Uongozi Mkuu

• Mkurugenzi Mtendaji wa Nchi: Eddie Ndichu (tangu 2019)
• Mkuu wa Takwimu: Peter Kaiga
• Afisa Mkuu wa Hatari: Linda Mwangi
• Mkuu wa Bidhaa za Kidijitali: Samuel Otieno
• Mkuu wa Fedha: Amanda Kibet

Huduma za Mikopo Zinazotolewa na Opera Microfinance Kenya Limited

Opera Microfinance Kenya Limited inatoa aina mbalimbali za mikopo iliyoundwa kukidhi mahitaji tofauti ya wakopaji. Mikopo hii inapatikana kupitia programu zao za simu na imeundwa kuwa rahisi na ya haraka kupata.

Aina za Mikopo

• Mkopo wa Kibinafsi wa OKash: Huu ni mkopo wa muda mfupi, kuanzia siku 1 hadi 30, unaokusudiwa mahitaji ya dharura au matumizi ya kibinafsi.
• Mkopo wa Biashara wa OPesa: Mkopo huu unalenga wafanyabiashara wadogowadogo na una masharti ya ulipaji kati ya siku 7 na 60.
• Mkopo wa Uaminifu kwa Mteja: Huu ni mkopo maalum kwa wateja wanaolipia mikopo yao kwa wakati, na viwango vya juu vya mikopo vinatolewa kulingana na historia yao nzuri ya ulipaji.

Viwango vya Mikopo na Masharti

• Kiwango cha Chini: Ksh 500
• Kiwango cha Juu: Ksh 500,000
• Viwango vya Riba: Riba ya kila siku ni 1.0%. Hii inaweza kusababisha Kiwango Halisi cha Mwaka (APR) cha hadi 365% ikiwa mkopo wa siku 15 utachelewa na kukopeshwa tena (hizi ni adhabu kali za kuchelewa ambazo hazitangazwi wazi).
• Masharti ya Ulipaji: Muda wa ulipaji unatofautiana kutoka siku 1 hadi 60, kulingana na aina ya mkopo. Ulipaji hufanywa kwa malipo kamili (single balloon payment) kupitia M-Pesa au uhamisho wa benki.

Muundo wa Ada na Dhamana

Kampuni inatoza ada mbalimbali kwa ajili ya huduma zake:

• Ada ya Kuanzisha (Origination fee): 2% ya kiasi cha mkopo.
• Ada ya Usindikaji (Processing fee): Ksh 50 (kiwango cha kudumu).
• Adhabu ya Malipo ya Kuchelewa: Ripoti zinaonyesha kuwa kuna adhabu ya 5% ya kiasi kilichobaki kwa kila siku ya kuchelewa (hii haijathibitishwa rasmi na kampuni, hivyo wakopaji wanapaswa kuwa waangalifu na kuuliza).

Ni muhimu kutambua kwamba Opera Microfinance Kenya Limited haihitaji dhamana ya kimwili. Badala yake, data ya kidijitali (kama vile metadata ya simu na kumbukumbu za M-Pesa) hutumika kama "dhamana ya kijamii" katika mchakato wa kukadiria mikopo.

Mchakato wa Maombi na Uzoefu wa Programu

Mojawapo ya faida kubwa za Opera Microfinance Kenya Limited ni urahisi wa mchakato wa maombi na uzoefu wa programu ya simu, ambayo imeundwa kwa ajili ya matumizi ya haraka na rahisi.

Njia za Maombi na Usajili

Maombi yote hufanywa kupitia programu ya simu. Programu ya OKash inapatikana kwa kupakua kutoka Google Play kwa watumiaji wa Android. Hakuna matawi ya kimwili; hata hivyo, kampuni inaweza kuwa na vituo vya usaidizi katika maduka ya washirika wa simu.

Mchakato wa usajili na uthibitishaji wa mteja (KYC) ni wa kidijitali kabisa, ukihitaji:

• Namba ya kitambulisho.
• Uthibitishaji wa picha ya selfie.
• Uthibitishaji wa usajili wa M-Pesa.

Uthibitishaji wa umri na anwani hufanywa kiotomatiki kupitia mifumo ya uthibitishaji wa kitambulisho ya watu wengine.

Ukadiriaji wa Mikopo na Utoaji Fedha

Kampuni inatumia mfumo wake wa kipekee wa AI kuchanganua vigezo mbalimbali ili kukadiria alama za mikopo, ikiwemo:

• Kiasi cha miamala ya M-Pesa.
• Mienendo ya matumizi ya simu.
• Vigezo vya hatari vya mtandao wa mawasiliano ya simu.

Mara tu mkopo umeidhinishwa, utoaji wa fedha hufanywa mara moja kupitia M-Pesa, ambayo ndiyo njia kuu. Uhamisho wa benki hutumika mara chache.

Ukusananyaji na Urejeshaji

Mchakato wa ukusanyaji wa madeni pia umewekwa kiotomatiki. Hii inajumuisha kukata kiotomatiki kutoka M-Pesa tarehe ya malipo ikiwa akaunti imeunganishwa. Vikumbusho vya SMS na ndani ya programu hutumwa. Kuna ripoti pia za mbinu za shinikizo la kijamii kupitia rufaa za mawasiliano ya simu, jambo ambalo limekuwa chanzo cha malalamiko ya watumiaji na linahitaji uangalifu.

Programu ya Simu na Upatikanaji

Programu ya OKash inapatikana tu kwa simu za Android kupitia Google Play. Kabla ya kuondolewa kwa baadhi ya programu za mikopo kutoka maduka fulani ya programu, OKash ilikuwa na wastani wa ukadiriaji wa 4.2 kwenye Google Play. Vipengele vya programu ni pamoja na idhini ya mkopo ya papo hapo, ulipaji kwa kugusa mara moja, ufuatiliaji wa kikomo cha mkopo, na usaidizi ndani ya programu.

Hali ya Udhibiti na Nafasi Sokoni

Uendeshaji wa Opera Microfinance Kenya Limited nchini Kenya umedhibitiwa na Benki Kuu ya Kenya, ikiweka msingi thabiti wa kuaminika ingawa bado inakabiliwa na changamoto za udhibiti na ushindani.

Hali ya Leseni na Usimamizi

Kama ilivyoelezwa, Opera Microfinance Kenya Limited ina leseni kamili kama Mtoaji wa Mikopo ya Kidijitali (DCP Leseni Namba 0079) chini ya Kanuni za Watoa Mikopo ya Kidijitali za CBK, 2022. Kampuni inajitahidi kufuata miongozo ya CBK kuhusu ulinzi wa watumiaji na faragha ya data (Sheria ya Ulinzi wa Data, 2019).

Kumekuwa na uchunguzi wa awali (ripoti ya Hindenburg Research, 2020) ikidai mbinu za unyanyasaji, lakini hakuna adhabu rasmi iliyotolewa na CBK hadi sasa.

Nafasi Sokoni na Washindani

Opera Microfinance Kenya Limited inashika nafasi kati ya watoa huduma 10 bora wa mikopo ya kidijitali kwa kiasi cha mikopo, na inaripotiwa kuwa nafasi ya 3 nyuma ya Tala na Branch. Ina watumiaji zaidi ya milioni 4 walioko hai, wengi wao wakiwa na umri wa miaka 25-40, wanaoishi mijini na wafanyabiashara wa sekta isiyo rasmi.

Washindani wake wakuu ni pamoja na:

• Tala: Hufanya ukadiriaji wa kina wa mikopo kwa kutumia data ya simu mahiri.
• Branch: Inatoa mikopo inayohusiana na mshahara kupitia ushirikiano na benki.
• Zenka: Inatoa mikopo midogo midogo kupitia USSD.

Tofauti kuu ya Opera Microfinance Kenya Limited ni ushirikiano wake rahisi na M-Pesa na kiwango chake cha juu cha otomatiki katika mchakato wa mikopo.

Ukuaji na Mikakati ya Upanuzi

Kampuni imeripoti ukuaji wa 50% wa watumiaji kila mwaka kati ya 2019 na 2024. Kuna mipango ya kuanzisha bidhaa za mikopo ya muda mrefu kwa biashara ndogondogo na za kati (SMEs) ifikapo mwaka 2026. Ushirikiano wake muhimu zaidi ni na M-Pesa (Safaricom) kwa ajili ya utoaji wa fedha, na pia inashirikiana na mawakala teule kwa elimu ya wateja na vituo vya kupakua programu.

Uzoefu wa Mteja na Ushauri kwa Wakopaji Watakaojiunga

Uzoefu wa mteja ni muhimu katika sekta ya mikopo ya kidijitali, na Opera Microfinance Kenya Limited imepokea maoni mbalimbali kutoka kwa watumiaji wake.

Maoni ya Wateja na Malalamiko

Kwa mujibu wa Google Play (kabla ya kuondolewa kwa baadhi ya programu), OKash ilikuwa na ukadiriaji wa wastani wa 4.2 kutoka kwa hakiki 120,000. Hata hivyo, malalamiko ya kawaida yamejikita kwenye mambo mawili makuu:

• Ada kubwa za kuchelewa: Wateja wameripoti adhabu kali zisizotarajiwa wanapochelewa kulipa.
• Wasiwasi kuhusu faragha ya data: Baadhi ya watumiaji wana wasiwasi juu ya ufikiaji wa programu kwenye orodha zao za mawasiliano ya simu na jinsi data hiyo inavyotumika.

Huduma kwa wateja inapatikana kupitia gumzo ndani ya programu, na wastani wa muda wa kujibu ni saa 24. Kuna pia barua pepe maalum ya malalamiko na lango la malalamiko ndani ya programu.

Ushauri Muhimu kwa Wakopaji Watakaojiunga

Kama mtaalam wa fedha, nina ushauri muhimu kwa yeyote anayefikiria kukopa kutoka Opera Microfinance Kenya Limited (OKash au OPesa) au mtoa huduma mwingine yeyote wa mikopo ya kidijitali:

1. Soma Masharti na Vigezo kwa Uangalifu: Kabla ya kukubali mkopo wowote, hakikisha umesoma na kuelewa kikamilifu masharti yote, ikiwemo riba, ada za usindikaji, na muhimu zaidi, adhabu za kuchelewa. Usisite kuuliza maswali kupitia huduma kwa wateja ikiwa kuna jambo lolote usilolielewa.
2. Linganisha na Watoa Huduma Wengine: Kabla ya kuchagua, chunguza mikopo kutoka kwa watoa huduma wengine wa kidijitali nchini Kenya. Linganisha viwango vya riba, ada, na masharti ya ulipaji ili kupata ofa bora inayofaa mahitaji yako.
3. Kopa kwa Jukumu: Mikopo ya kidijitali ni rahisi kupata, lakini inaweza kuwa ghali sana ikiwa huwezi kulipa kwa wakati. Kopa tu kiasi unachokihitaji na uhakikishe una mpango thabiti wa ulipaji. Usikope kulipa mkopo mwingine.
4. Ulinzi wa Data Binafsi: Fahamu haki zako za faragha ya data. Ingawa programu zinahitaji ufikiaji wa data fulani kwa ajili ya ukadiriaji wa mikopo, fahamu data gani inachukuliwa na inatumikaje. Jilinde dhidi ya matumizi mabaya ya data yako.
5. Tafuta Leseni: Daima hakikisha mtoaji wa mkopo ana leseni halali kutoka Benki Kuu ya Kenya. Hii inakupa kiwango fulani cha ulinzi wa kisheria.

Opera Microfinance Kenya Limited inatoa huduma muhimu kwa sehemu kubwa ya Wakenya. Hata hivyo, ni jukumu la kila mkopaji kuwa na ufahamu kamili na kufanya maamuzi sahihi ya kifedha ili kuepuka matatizo yanayoweza kutokea.