Okash

Katika ulimwengu wa fedha wa kidijitali unaokua kwa kasi nchini Kenya, kampuni ya Okash imeibuka kama mmoja wa watoa huduma wakuu wa mikopo ya simu. Ikiendeshwa na TenSpot Pesa Limited, kampuni tawi ya OPAY Digital Services, Okash imejitwalia sifa kwa kutoa mikopo isiyo na dhamana haraka na kwa urahisi kwa Wakenya kupitia programu yake ya simu na huduma ya USSD. Lakini je, huduma zake zinaendana na matarajio? Makala haya yanakupa uchambuzi wa kina wa Okash, kuanzia historia yake, bidhaa, riba, hadi ushauri muhimu kwa wakopaji wanaotaka kutumia huduma zake.

Utangulizi na Historia ya Okash Nchini Kenya

Okash ilizinduliwa nchini Kenya mwezi Machi mwaka 2018, ikijitambulisha kama jukwaa la mikopo midogo midogo ya kidijitali. Kampuni hii inamilikiwa na TenSpot Pesa Limited, ambayo imejiandikisha kihalali nchini Kenya chini ya Sheria ya Kampuni, namba ya usajili PVT/TENSPOT/2018. TenSpot Pesa Limited ni kampuni tawi ya OPAY Digital Services, ambayo kwa upande wake inamilikiwa na Opera Group, inayojulikana kwa kivinjari chake cha Opera na huduma zingine za kidijitali.

Mfumo wa biashara wa Okash unazingatia utoaji wa mikopo isiyo na dhamana, ya muda mfupi kupitia njia za kidijitali. Walengwa wao wakuu ni wafanyakazi wanaolipwa mshahara na wale wanaojiajiri au walio katika sekta isiyo rasmi, wenye umri kati ya miaka 20 na 55, wanaotafuta mikopo kuanzia Shilingi 1,000 hadi Shilingi 50,000. Tangu kuanzishwa kwake, Okash imetoa mamilioni ya mikopo midogo midogo, ikitumia uchambuzi wa data na mifumo ya malipo ya simu kama M-Pesa kuhudumia wale ambao hawapati huduma kamili za kifedha kutoka benki za kawaida.

Bidhaa na Huduma za Mikopo Zinazotolewa na Okash

Okash inatoa mikopo ya kibinafsi isiyo na dhamana, ambayo hupatikana kupitia programu yao ya simu au kupitia huduma ya USSD. Aina hii ya mkopo haihitaji mkopaji kuweka mali yoyote kama dhamana, badala yake tathmini ya kustahiki mkopo inategemea tabia ya kidijitali na historia ya kifedha.

Kiasi cha Mikopo na Muda wa Malipo

• Kiasi cha Chini: Shilingi 1,000
• Kiasi cha Juu: Shilingi 50,000 (kupitia programu ya simu)

Muda wa ulipaji wa mikopo ya Okash unatofautiana kulingana na njia ya maombi na kiasi cha mkopo:

• Mikopo ya USSD: Mikopo hii kwa kawaida huwa na muda mfupi wa ulipaji, kuanzia siku 15 hadi 30.
• Mikopo ya Programu ya Simu: Mikopo hii ina muda mrefu zaidi wa ulipaji, kuanzia siku 30 hadi 365.

Malipo hufanywa kwa awamu moja au kwa awamu zilizopangwa kupitia nambari ya malipo ya M-Pesa ya Okash (Paybill 612224).

Mchakato wa Maombi, Riba, Ada, na Masharti ya Mikopo ya Okash

Mchakato wa kupata mkopo kutoka Okash umeundwa kuwa rahisi na wa haraka, ukitegemea teknolojia ya simu.

Mchakato wa Maombi na Mahitaji

Ili kuomba mkopo wa Okash, unahitaji kufuata hatua hizi:

1. Pakua programu ya Okash kutoka Google Play Store (kwa watumiaji wa Android) au App Store (kwa watumiaji wa iOS).
2. Jisajili kwa kutumia nambari yako ya simu na kitambulisho chako cha kitaifa. Utatakiwa kutoa maelezo yako ya KYC (Know Your Customer) ikiwemo uthibitisho wa kitambulisho, historia ya miamala ya M-Pesa, na kuunganisha akaunti ya benki ikiwezekana.
3. Jaza fomu ya maombi ya mkopo ndani ya programu.
4. Saini mkataba wa mkopo kwa njia ya kidijitali.

Okash hutumia kanuni yake maalum ya kukadiria mikopo, ambayo huchanganua data kutoka kwa miamala ya simu, historia ya benki, na matumizi ya programu. Maamuzi ya mkopo kwa kawaida hutolewa papo hapo ndani ya dakika chache. Baada ya kuidhinishwa, pesa hutolewa moja kwa moja kwenye akaunti yako ya M-Pesa.

Riba na Ada

Hapa ndipo wakopaji wanapaswa kuwa waangalifu sana. Okash inatoza riba na ada mbalimbali, ambazo zinaweza kufanya gharama ya mkopo kuwa juu:

• Riba ya Kila Siku: Riba ya kila siku inatofautiana kati ya asilimia 1.2% hadi 2.0%.
• Kiwango cha Asilimia cha Mwaka (APR): Kutokana na riba ya kila siku, Kiwango cha Asilimia cha Mwaka (APR) cha Okash kinaweza kufikia takriban asilimia 182.5% kwa kiwango cha juu. Viwango vya kila mwezi kwa kawaida huwa kati ya asilimia 5% hadi 18%, na wastani wa takriban asilimia 14%.
• Ada ya Uchakataji: Hii inatofautiana kati ya asilimia 5% na 25% ya kiasi cha mkopo, na inategemea wasifu wako wa mikopo.
• Ada ya Kuanzisha Mkopo: Kwa mikopo yenye muda wa siku 91, inaweza kufikia asilimia 8.7%.
• Ada ya Kuchelewa Kulipa: Okash inatoza asilimia 2% ya kiasi kinachodaiwa kwa kila siku unayochelewa kulipa.
• Ada ya Uthibitisho Isiyorejeshwa: Kuna ada ya Shilingi 95 kwa maombi ya USSD, ambayo hairudishwi.

Ni muhimu sana kwa wakopaji kuelewa kikamilifu gharama zote zinazohusiana na mkopo kabla ya kukubali, kwani riba na ada hizi zinaweza kuongeza sana kiasi cha kulipa.

Ukusanyaji na Urejeshaji

Okash hutumia njia mbalimbali kurejesha mikopo:

• Ujumbe wa SMS wa kiotomatiki na vikumbusho ndani ya programu.
• Mifumo ya malipo ya kiotomatiki kupitia M-Pesa.
• Ufuatiliaji wa kibinadamu na timu ya ukusanyaji madeni kwa akaunti zenye malimbikizo.

Hali ya Udhibiti, Nafasi Sokoni na Ushauri kwa Wakopaji

Kama kampuni ya kifedha inayofanya kazi nchini Kenya, Okash inapaswa kufuata kanuni na sheria zinazohusika.

Leseni na Usimamizi

Okash inafanya kazi kwa kushirikiana na Blue Ridge Microfinance Bank, ambayo imepewa leseni na Benki Kuu ya Kenya (CBK). TenSpot Pesa Ltd yenyewe imepewa leseni kama mtumiaji wa shirika la kukadiria mikopo (Credit Reference Bureau user), hivyo kuiruhusu kupata na kutoa taarifa za mikopo. Kampuni hii inafuata miongozo ya mikopo midogo midogo ya Benki Kuu ya Kenya na Sheria ya Ulinzi wa Data nchini Kenya.

Kufikia sasa, hakuna rekodi za umma za hatua za kisheria au adhabu dhidi ya Okash. Kampuni pia inasisitiza uwazi wa ada ndani ya programu yake, inahitaji saini za kidijitali za mikataba ya mkopo, na inatoa huduma kwa wateja kupitia simu na barua pepe.

Nafasi Sokoni na Washindani

Okash inachukuliwa kuwa kati ya kampuni tano bora za mikopo ya kidijitali nchini Kenya kwa kiasi cha mikopo inayotolewa. Inashindana vikali na majukwaa mengine makubwa kama vile:

• Tala: Inatoa mazingira mapana ya programu na mikopo hadi Shilingi 50,000 ndani ya dakika 10.
• Branch: Inatoa muda mrefu wa ulipaji na mikopo mikubwa zaidi (hadi Shilingi 300,000).
• Timiza: Benki ya KCB inamilikiwa.
• M-Shwari: Huduma ya mikopo na akiba kutoka Safaricom na NCBA Bank.

Okash inajitofautisha kupitia ujumuishaji wake na huduma za malipo za OPAY na mfumo wake wa ada zinazobadilika kulingana na wasifu wa mkopo wa mteja.

Uzoefu wa Mtumiaji na Maoni

Programu ya Okash kwenye Google Play Store ina wastani wa alama 4.2 kati ya 5 kutoka kwa zaidi ya maoni 300,000. Watumiaji wengi wanasifu kasi ya kupata mkopo. Hata hivyo, malalamiko ya kawaida yanahusu viwango vya juu vya riba na ada, pamoja na kutokuwa thabiti kwa programu wakati mwingine. Okash inatoa huduma kwa wateja kupitia simu (+254 20 7659988), barua pepe ([email protected]), na msaada ndani ya programu na kwenye mitandao ya kijamii.

Ushauri wa Vitendo kwa Wakopaji Wanaotarajiwa

Kama mtaalamu wa masuala ya kifedha, ningependa kukupa ushauri muhimu kabla ya kuamua kuomba mkopo kutoka Okash au jukwaa lolote la mikopo ya kidijitali:

1. Elewa Kikamilifu Masharti: Kabla ya kukubali mkopo wowote, soma kwa makini mkataba wa mkopo, hasa sehemu zinazohusu riba, ada zote (ada ya uchakataji, ada ya kuanzisha mkopo, ada ya kuchelewa), na muda wa ulipaji. Kiwango cha Asilimia cha Mwaka (APR) cha Okash kinaweza kuwa juu sana.
2. Tathmini Uwezo Wako wa Kulipa: Hakikisha unaweza kulipa mkopo kwa wakati bila kuathiri bajeti yako. Kuchelewa kulipa kunaweza kusababisha ada kubwa za kuchelewa na kuathiri vibaya historia yako ya mikopo.
3. Linganisha na Washindani: Usikimbilie kuchukua mkopo wa kwanza unaopata. Linganisha riba na ada za Okash na zile za washindani wake kama Tala, Branch, Timiza, au M-Shwari ili kupata ofa bora zaidi.
4. Tumia Mkopo kwa Hekima: Mikopo ya kidijitali ni bora kwa mahitaji ya haraka ya dharura, si kwa matumizi yasiyo ya lazima. Hakikisha unatumia pesa kwa lengo lililopangwa ambalo litaweza kukusaidia kurejesha mkopo.
5. Fahamu Athari za Historia ya Mikopo: Kushindwa kulipa mikopo kunaweza kuathiri vibaya alama yako ya mikopo (credit score), na kufanya iwe vigumu kwako kupata mikopo mingine siku za usoni kutoka kwa wakopeshaji wengine.

Okash inatoa suluhisho la haraka kwa mahitaji ya kifedha, lakini ni muhimu sana kutumia huduma zao kwa uangalifu na busara ili kuepuka mzigo wa madeni usio wa lazima. Ufahamu wa kina wa masharti na uwezo wako wa kulipa ni muhimu sana.